Artykuł opublikowany w czasopiśmie Scientific Reports w maju 2025 roku, zatytułowany „Hydraulic drive framework on habitat suitability enhances movement bias of brown trout in stream networks”, przedstawia nowatorski model matematyczny, który analizuje, jak cechy środowiska wodnego wpływają na zajmowane w rzekach miejsca oraz przemieszczanie się w sieciach rzecznych pstrąga potokowego.



<h3 class="wp-block-heading">Główne założenia badania</h3>



Europejskie rzeki od wielu już lat podlegają silnej presji ze strony człowieka. Liczne regulacje rzek, budowa progów czy zapór, ich zwężanie, poszerzanie czy pogłębianie – to wszystko ma ogromny wpływ na żyjące w wodzie organizmy wodne. Tysiące kilometrów wód płynących zmieniły na przestrzeni dziesięcioleci swój charakter. Ichtiofauna tych rzek uległa drastycznemu zubożeniu. Nie chodzi tu tylko o gatunki ryb, które wymarły, ale raczej o fakt ogromnego spustoszenia w populacjach tych ryb, które jeszcze przetrwały. Nie ma się też co oszukiwać – w wielu miejscach naszego kontynentu takie ryby, jak np. pstrąg potokowy, występują już tylko dzięki sztucznym zarybieniom, a nie dzięki naturalnemu tarłu.



Na szczęście w wielu europejskich krajach coraz poważniej zaczyna się myśleć o renaturyzacji, albo przynajmniej o <a href="https://krainapstraga.pl/post/pol-tysiaca-usunietych-barier-w-europie">likwidacji barier rzecznych</a>. Odbudowa ekosystemów rzecznych nie jest jednak sprawą prostą. Zdecydowanie łatwiej przychodzi nam niszczenie naturalnych siedlisk niż ich odtwarzanie. Wynika to często z naszego braku wiedzy na temat potrzeb i preferencji organizmów wodnych, a także ich wzajemnych relacji.



Na przeciw tym problemom wyszli jednak włoscy naukowcy, którzy postanowili zbadać preferencje siedliskowe ryb, a dokładnie pstrągów potokowych, na podstawie danych hydraulicznych (takich jak prędkość przepływu wody i głębokość). Celem badania było stworzenie nowego modelu matematycznego, który integruje dane hydrauliczne z indeksem przydatności siedliskowej (Habitat Suitability Index, HSI) dla różnych klas wiekowych pstrąga. Uwzględniając preferencje siedliskowe ryb oraz różnice w jakości siedlisk w górnych i dolnych odcinkach rzek, model pozwala na dokładniejsze określanie idealnych warunków siedliskowych oraz przewidywanie kierunków i intensywności migracji pstrągów.



<figure class="wp-block-image size-large"><img loading="lazy" decoding="async" width="1140" height="739" src="https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2025/05/maksim-bYtGCFzlnT8-unsplash-1140x739.jpg" alt="" class="wp-image-3543" srcset="https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2025/05/maksim-bYtGCFzlnT8-unsplash-1140x739.jpg 1140w, https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2025/05/maksim-bYtGCFzlnT8-unsplash-300x194.jpg 300w, https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2025/05/maksim-bYtGCFzlnT8-unsplash-768x498.jpg 768w, https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2025/05/maksim-bYtGCFzlnT8-unsplash-1536x995.jpg 1536w, https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2025/05/maksim-bYtGCFzlnT8-unsplash-1568x1016.jpg 1568w, https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2025/05/maksim-bYtGCFzlnT8-unsplash.jpg 2000w" sizes="auto, (max-width: 1140px) 100vw, 1140px" /><figcaption class="wp-element-caption">Zdjęcie: <a href="https://unsplash.com/@maxslch?utm_content=creditCopyText&amp;utm_medium=referral&amp;utm_source=unsplash">Maksim</a> on <a href="https://unsplash.com/photos/river-between-green-trees-during-daytime-bYtGCFzlnT8?utm_content=creditCopyText&amp;utm_medium=referral&amp;utm_source=unsplash">Unsplash</a></figcaption></figure>



<h3 class="wp-block-heading">Praktyczne zastosowanie modelu</h3>



Opracowany przez naukowców model może być wykorzystany do identyfikacji obszarów wymagających interwencji oraz do oceny skuteczności działań renaturyzacyjnych. Dzięki uwzględnieniu rzeczywistych warunków hydraulicznych i preferencji siedliskowych pstrąga potokowego, model ten może stanowić&nbsp;innowacyjne i bardzo praktyczne narzędzie wspierające odbudowę&nbsp;populacji ryb, m.in. w kontekście zmieniających się warunków środowiskowych.



Wyniki badań potwierdzają tendencję ryb do przemieszczania się w kierunku obszarów o lepszych warunkach siedliskowych (tj. wyższym HSI). Nowe modele mogą zdecydowanie ułatwić wybieranie optymalnych lokalizacji do prowadzenia działań renaturyzacyjnych. Dzięki tym modelom, będzie można mieć pewność, albo przynajmniej większe prawdopodobieństwo, że wybrane do renaturyzacji fragmenty rzek będą dobrymi siedliskami dla ryb.



<hr class="wp-block-separator has-alpha-channel-opacity"/>



Padoan, F., Calvani, G., De Cesare, G.&nbsp;et al.&nbsp;<a href="http://Padoan, F., Calvani, G., De Cesare, G. et al. Hydraulic drive framework on habitat suitability enhances movement bias of brown trout in stream networks. Sci Rep 15, 16688 (2025). https://doi.org/10.1038/s41598-025-00216-x">Hydraulic drive framework on habitat suitability enhances movement bias of brown trout in stream networks</a>.&nbsp;Sci Rep&nbsp;15, 16688 (2025). https://doi.org/10.1038/s41598-025-00216-x

Kraina Pstrąga

Łukasz Drążewski

Czy na brak pstrągów w rzekach pomogą matematyczne modele?

Tagi:

Autor: Łukasz Drążewski