<h2 class="wp-block-heading">Rodzaj Thymallus – podrodzina lipieniowatych</h2>



Podrodzina ryb lipieniowatych nie jest zbyt liczna. Oprócz dwóch najbardziej rozprzestrzenionych gatunków, czyli lipienia europejskiego (Thymallus thymallus) oraz lipienia arktycznego (Thymallus arcticus), istnieje jeszcze kilkanaście gatunków występujących lokalnie, choć niektórzy ichtiolodzy spierają się o ich rangę taksonomiczną. Thymallus to rodzaj ryb słodkowodnych z rodziny łososiowatych Salmonidae; jest to jedyny rodzaj podrodziny Thymallinae.



<h2 class="wp-block-heading">Lipień europejski (Thymallus thymallus)</h2>



Jest to jedyny gatunek lipieniowatych pochodzący z Europy, gdzie jest szeroko rozpowszechniony od Wielkiej Brytanii i Francji na zachodzie po Ural w Rosji na wschodzie. Nie występuje jedynie w południowej części kontynentu. 



Lipień rośnie maksymalnie do ok. 50 cm długości. <a href="https://www.pzw.org.pl/492/cms/3546/oficjalne_rekordy_polski_w_polowie_ryb_ze_wzgledu_na_wage_w_kg" data-type="URL" data-id="https://www.pzw.org.pl/492/cms/3546/oficjalne_rekordy_polski_w_polowie_ryb_ze_wzgledu_na_wage_w_kg">Najcięższy lipień złowiony w Polsce</a> miał 1,28 kg i 52 cm długości. Osobniki tego gatunku osiągają wiek kilku lat, zazwyczaj 4-5 lat. Jak podaje <a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Lipie%C5%84_pospolity">Wikipedia</a> najdłużej żyjący znany osobnik miał 14 lat.



<figure class="wp-block-image size-large"><img loading="lazy" decoding="async" width="1140" height="760" src="https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2021/06/fish-6176206_1280-1-1140x760.jpg" alt="lipień europejski Thymallus thymallus" class="wp-image-377" srcset="https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2021/06/fish-6176206_1280-1-1140x760.jpg 1140w, https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2021/06/fish-6176206_1280-1-300x200.jpg 300w, https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2021/06/fish-6176206_1280-1-768x512.jpg 768w, https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2021/06/fish-6176206_1280-1.jpg 1280w" sizes="auto, (max-width: 1140px) 100vw, 1140px" /><figcaption class="wp-element-caption">Lipień europejski (Thymallus thymallus)</figcaption></figure>



Lipień preferuje zimne, czyste, płynące wody, ale występuje również w jeziorach. Preferuje żwirowe i piaszczyste dno. Lubi stanowiska poniżej bystrz, w pobliżu zatopionych w wodzie przeszkód, które zapewniają&nbsp;mu schronienie. Jest bardzo wrażliwy na zanieczyszczenia wody i wymaga wysokiego natlenienia. Jest rybą wszystkożerną, żywiącą się materią roślinną, a także skorupiakami, owadami i pająkami, mięczakami, zooplanktonem i mniejszymi rybami, takimi jak strzebla zwyczajna. Warto jeszcze dodać, że lipień rośnie bardzo powoli. 



<a href="https://krainapstraga.pl/post/tarlowe-migracje-lipieni">Tarło lipienia odbywa się wczesną&nbsp;wiosną</a>. W tym czasie zaznacza się wyraźny dymorfizm płciowy, gdyż samce lipienia stają się dużo jaśniejsze od samic. Samica składa kilka tysięcy ziaren ikry do żwirowego podłoża.



W Polsce lipień występuje przede wszystkim w górach (Beskidy, Sudety) oraz na Pomorzu. W północnej części kraju rośnie szybciej niż w rzekach Polski południowej. Wydaje się jednak, że jego populacja, szczególnie w rzekach Beskidów, jest znacznie stabilniejsza niż w rzekach pomorskich.



W ostatnim czasie coraz bardziej podkreśla się konieczność ochrony lipienia jako ryby zagrożonej wyginięciem. Dzieje się tak przede wszystkim ze względu na zmiany zmiany klimatyczne i obserwowane wraz z nimi wyższe temperatury rzek i spadki poziomu wód w rzekach. <a href="https://krainapstraga.pl/post/czy-znasz-zasady-polowu-lipienia-w-polsce">Poszczególne Okręgi PZW próbują chronić lipienia poprzez całkowite zakazy zabierania tej ryby</a>. Z roku na rok przybywa okręgów gdzie ryba musi być bezwględnie wypuszczona po złowienie.



<h2 class="wp-block-heading">Lipień arktyczny (Thymallus arcticus)</h2>



Thymallus arcticus, czyli lipień arktyczny, występuje w dorzeczach Arktyki i Pacyfiku w Kanadzie, na Alasce i Syberii. Jest obecny także w wielu rzekach w Stanach Zjednoczonych, gdzie w wielu przypadkach był introdukowany. Jego najdalej na południe zlokalizowanym naturalnym siedliskiem jest dorzecze rzeki Missouri. 



<figure class="wp-block-image size-large"><img loading="lazy" decoding="async" width="1050" height="812" src="https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2021/06/ArcticGraylingUSFWS.jpeg" alt="Lipień arktyczny (Thymallus arcticus)" class="wp-image-379" srcset="https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2021/06/ArcticGraylingUSFWS.jpeg 1050w, https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2021/06/ArcticGraylingUSFWS-300x232.jpeg 300w, https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2021/06/ArcticGraylingUSFWS-768x594.jpeg 768w" sizes="auto, (max-width: 1050px) 100vw, 1050px" /><figcaption class="wp-element-caption">Lipień arktyczny (Thymallus arcticus) &#8211; źródło: USFWS&nbsp;<a href="https://www.fws.gov/digitalmedia/FullRes/natdiglib/8121F351-65BF-03E7-2E788016A9D4E8C5.jpg">http://www.fws.gov/digitalmedia/FullRes/natdiglib/8121F351-65BF-03E7-2E788016A9D4E8C5.jpg</a></figcaption></figure>



Lipień arktyczny może żyć nawet 18 lat i osiągnąć nieznacznie większe rozmiary od lipienia europejskiego. Jak podaje Wikipedia potrafi on urosnąć do 76 cm i mieć 3,8 kg wagi. 



Lipień arktyczny różni się od lipienia europejskiego brakiem kolców grzbietowych i odbytowych oraz obecnością większej liczby miękkich promieni w tych płetwach. Pomiędzy płetwami piersiowymi i brzusznymi znajduje się ciemna opaska, a boki mogą mieć różową opalizację.



W naturalnym środowisku występuje w zimnych wodach średnich i dużych rzek i jezior. Na tarło, które podobnie jak lipień europejski odbywa wiosną, wyszukuje kamieniste i płytsze odcinki rzek o niezbyt szybkim nurcie. 



<h2 class="wp-block-heading">Pozostałe gatunki lipieni</h2>



Jak podaje serwis <a href="https://fishbase.mnhn.fr/home.htm">FishBase</a> istnieje w sumie 14 gatunków lipieni, chociaż niektóre z wymienionych tam gatunków są czasami traktowane jak podgatunki lipienia europejskiego lub arktycznego. Dwa opisane powyżej gatunki są rybami występującymi na znacznych obszarach. Pozostałe 12 gatunków występuje lokalnie, głównie w zlewniach dużych azjatyckich rzek, a są&nbsp;to między innymi:



<ul class="wp-block-list">
<li>lipień bajkalski (Thymallus baicalensis) &#8211; jak nazwa wskazuje żyje w jeziorze Bajkał i jego dopływach,</li>



<li>Thymallus yaluensis &#8211; lipień żyjący w dorzeczu rzeki Yalu na pograniczu chińsko &#8211; koreańskim, </li>



<li>Thymallus tugarinae &#8211; lipień z dorzecza rzeki Amur,</li>



<li>Thymallus svetovidovi &#8211; lipień górnego Jeniseju,</li>



<li>Thymallus pallasi &#8211; lipień wschodnio-syberyjski,</li>



<li>Thymallus brevirostris &#8211; lipień mongolski, żyjący w ciekach i jeziorach mongolskiej Kotliny Wielkich Jezior.</li>
</ul>



Jako ciekawostkę można wspomnieć o przypadkowej introdukcji lipienia bajkalskiego w Polsce. Na terenie naszego kraju pojawił się około 1973. W wyniku powodzi wydostał się z ośrodka zarybieniowego Hynčice w Czechosłowacji rzeką Ścinawką do Nysy Kłodzkiej. W latach siedemdziesiątych obserwowano pojedyncze osobniki tego gatunku, jednakże w późniejszym okresie najprawdopodobniej wyginął lub zmieszał się z lipieniem europejskim. 



<hr class="wp-block-separator has-css-opacity"/>



Linki:



<ol class="wp-block-list">
<li>Wikipedia (Thymallus, lipień bajkalski).</li>



<li>Sobieszczak P., <a href="http://siedliska.gios.gov.pl/images/pliki_pdf/publikacje/pojedyncze_metodyki_dla_gat_zwierzat/Lipie-europejski-Thymallus-thymallus.pdf">Lipień europejski &#8211; Zwierzęta, Przewodnik metodyczny</a></li>



<li><a href="https://fishbase.mnhn.fr/identification/SpeciesList.php?genus=Thymallus">Fishbase.mnhn.fr</a></li>
</ol>

Kraina Pstrąga

Mariusz Duda

Lipień europejski, arktyczny i inne

Tagi: