
<p><strong>Strumienie kredowe</strong> to wyjątkowy typ rzek, niemal unikalny dla <strong>Anglii</strong>: ok. 80% z pośród wszystkich strumieni kredowych na świecie (jak podaje <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Chalk_stream">Wikipedia</a> jest ich 210) znajduje się w Anglii. Pozostałe 20% znajduje się w kilku innych krajach europejskich (Francja, Niemcy, Szwajcaria) ale także w Nowej Zelandii. </p>



<figure class="wp-block-image size-full"><img loading="lazy" decoding="async" width="974" height="846" src="https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2024/05/Zrzut-ekranu-2024-05-19-o-21.47.37.png" alt="" class="wp-image-2921" srcset="https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2024/05/Zrzut-ekranu-2024-05-19-o-21.47.37.png 974w, https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2024/05/Zrzut-ekranu-2024-05-19-o-21.47.37-300x261.png 300w, https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2024/05/Zrzut-ekranu-2024-05-19-o-21.47.37-768x667.png 768w" sizes="(max-width: 974px) 100vw, 974px" /><figcaption class="wp-element-caption">Wzgórza kredowe południowej i wschodniej Anglii (źródło: <a href="https://storymaps.arcgis.com/collections/c1593cc7ef9746f9a5b80b7becedbf84?item=2">https://storymaps.arcgis.com)</a></figcaption></figure>



<p>Strumienie kredowe są zasilane głównie przez wodę źródlaną z warstwy wodonośnej kredy i charakteryzują się czystą, zimną wodą oraz bardzo stabilnymi przepływami. Są bogate w minerały, zwłaszcza wapń, a to środowisko bogate w zasady wspiera bardzo charakterystyczną i bogatą florę i faunę.</p>



<h3 class="wp-block-heading">Dlaczego strumienie kredowe są wyjątkowe?</h3>



<p>Do zrozumienia dlaczego strumienie kredowe są tak rzadkie w skali światowej potrzebna będzie szersza perspektywa uwzględniająca procesy geologiczne, procesy erozyjne oraz warunki klimatyczne zmieniające się na przestrzeni milionów lat. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na geologię południowo-wschodniej Anglii i północnej Francji. Te obszary mają dość specyficzne warunki geologiczne, które praktycznie nie występują nigdzie indziej na świecie. W innych regionach osady kredy są albo przykryte młodszymi skałami i osadami, albo zostały zniszczone przez procesy erozyjne. W tej części Europy w kolejnych epokach, podczas cykli lodowcowych, krajobraz kredowy był kształtowany przez lodowce, które wygładzały, ale nie starły całkowicie warstwy kredy. Dodatkowo, południowo-wschodnia Anglia i północna Francja mają umiarkowany, morski klimat, który sprzyja zachowaniu tych formacji kredowych.</p>



<p>Obecność przy powierzchni grubej warstwy kredy przyczyniła się do powstanie czystych i bogatych w minerały strumieni i rzek. Są one zazwyczaj szerokie i płytkie, a ich zasadowa woda jest czysta dzięki bardzo dobremu oczyszczaniu i filtrowaniu przez warstwy kredy.</p>



<h3 class="wp-block-heading">Zróżnicowanie kredowych rzek</h3>



<p>Kreda różni się regionalnie pod względem twardości, stratygrafii (warstwowania), pęknięć i zdolności przepuszczania wody. Strumienie kredowe wykazują lokalne zróżnicowanie w zależności od tego, jak rzeka wypływa i przecina podłoże geologiczne. Nawet strumienie w obrębie tej samej formacji kredowej mogą się znacznie różnić charakterem. Dodatkowo, warstwy osadów powierzchniowych, które leżą na kredzie, również różnią się regionalnie. Przykładowo wzgórza na północ i północny &#8211; zachód od Londynu, charakteryzują się warstwą gliny zalegającej na kredzie, podczas gdy w innych rejonach, np. w Hampshire, kreda takich warstw nie posiada.</p>



<figure class="wp-block-image size-large is-resized"><img loading="lazy" decoding="async" width="1140" height="761" src="https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2024/05/conor-murphy-xDSaAAcanBU-unsplash-1140x761.jpg" alt="" class="wp-image-2926" style="width:610px;height:auto" srcset="https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2024/05/conor-murphy-xDSaAAcanBU-unsplash-1140x761.jpg 1140w, https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2024/05/conor-murphy-xDSaAAcanBU-unsplash-300x200.jpg 300w, https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2024/05/conor-murphy-xDSaAAcanBU-unsplash-768x512.jpg 768w, https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2024/05/conor-murphy-xDSaAAcanBU-unsplash-1536x1025.jpg 1536w, https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2024/05/conor-murphy-xDSaAAcanBU-unsplash-2048x1367.jpg 2048w, https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2024/05/conor-murphy-xDSaAAcanBU-unsplash-1568x1046.jpg 1568w" sizes="(max-width: 1140px) 100vw, 1140px" /></figure>



<p>Strumienie kredowe różnią się także od strumieni płynących po innych skałach wapiennych, takich jak wapień, który jest zazwyczaj starszy i przede wszystkim twardszy niż kreda i gorzej rozpuszczalny, co wpływa na charakter, dynamikę czy ekologię strumienia.</p>



<h3 class="wp-block-heading">Stałe przepływy i temperatury</h3>



<p>Zdecydowana większość strumieni kredowych w Wielkiej Brytanii ma stabilne reżimy przepływu, które zmieniają się tylko nieznacznie w ciągu roku. Temperatura wody wypływającej z kredowych źródeł jest dość stabilna i wynosi ok. 10 °C. W zimne zimowe poranki para wodna z relatywnie ciepłego strumienia kondensuje się w zimnym powietrzu powyżej, tworząc mgłę.</p>


<div class="wp-block-image">
<figure class="aligncenter size-full"><img loading="lazy" decoding="async" width="450" height="600" src="https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2024/05/Chalkstream.jpeg" alt="" class="wp-image-2927" srcset="https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2024/05/Chalkstream.jpeg 450w, https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2024/05/Chalkstream-225x300.jpeg 225w" sizes="(max-width: 450px) 100vw, 450px" /></figure></div>


<p>Kreda jest lekko rozpuszczalna w wodzie deszczowej, ponieważ deszcz jest naturalnie lekko kwaśny. Produkty wietrzenia kredy rozpuszczają się w deszczówce i są transportowane w dół strumienia. Strumienie kredowe transportują niewiele zawiesiny, są natomiast bogate w minerały ze względu na rozpuszczone jony wapnia i węglanu.</p>



<h3 class="wp-block-heading">Ekologia</h3>



<p>Powyżej wymienione cechy strumieni kredowych, w tym przede wszystkim stałe temperatury, przyczyniły się do osiągnięcia znacznej bioróżnorodności. Duża ilość gatunków roślin wodnych, wiele gatunków ryb, bezkręgowców i innych organizmów &#8211; to ekologiczna charakterystyka tych wód. Wydry, zimorodki, raki, pstrągi potokowe są wizytówką strumieni kredowych. Wsród roślin należy wymienić rdestnice rzeczną, oraz łąkowe zagrożone gatunki: firletkę poszarpaną, kozłka lekarskiego, starca wodnego.</p>



<p>Niestety, jak możemy przeczytać w <a href="http://assets.wwf.org.uk/downloads/wwf_chalkstreamreport_final_lr.pdf">raporcie WWF z 2014 roku</a> aż <strong>75% strumieni kredowych zostało znacznie zmodyfikowanych przez człowieka</strong>. Zmiany pozostawiają mniej siedlisk dla dzikiej przyrody i zmniejszają odporność strumieni na zanieczyszczenia, powodzie i susze.</p>



<p>Dużym problemem jest także pobór wody. Wraz ze wzrostem liczby ludności rośnie zapotrzebowanie na wodę. Szacuje się, że od 1985 roku zapotrzebowanie wzrosło o 70%, co zmusiło firmy wodociągowe do pobierania większej ilości wody z rzek i warstw wodonośnych. Ponad połowa angielskich strumieni kredowych jest zagrożona nadmiernym poborem wody i znacznym zmniejszeniem przepływów.</p>



<p>Zanieczyszczenia ściekami i nawozami z pól również przyczyniają się do złego stanu strumieni, obciążając już i tak zagrożone ekosystemy. </p>



<h3 class="wp-block-heading">Kolebka wędkarstwa muchowego</h3>



<p>Strumienie kredowe od zawsze przyciągały wędkarzy, a według wielu znawców historii wędkarstwa to właśnie tu narodziło się <strong>wędkarstwo muchowe</strong> w takiej formie, jaką znamy do dziś. Ale czy można się temu dziwić? Jak bowiem inaczej przechytrzyć czujne pstrągi w płytkiej i krystalicznie czystej wodzie, jak nie na suchą muchę? To właśnie na rzece <em>Itchen</em> po raz pierwszy zaczęto łowić pstrągi na muchę już wieki temu.</p>



<figure class="wp-block-image size-large"><img loading="lazy" decoding="async" width="1140" height="760" src="https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2024/05/flayfishing-4685961_1280-1140x760.jpg" alt="" class="wp-image-2928" srcset="https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2024/05/flayfishing-4685961_1280-1140x760.jpg 1140w, https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2024/05/flayfishing-4685961_1280-300x200.jpg 300w, https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2024/05/flayfishing-4685961_1280-768x512.jpg 768w, https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2024/05/flayfishing-4685961_1280.jpg 1280w" sizes="(max-width: 1140px) 100vw, 1140px" /><figcaption class="wp-element-caption">Obraz <a href="https://pixabay.com/pl/users/artyaroslavart-14359002/?utm_source=link-attribution&amp;utm_medium=referral&amp;utm_campaign=image&amp;utm_content=4685961">Ярослав Ходан</a> z <a href="https://pixabay.com/pl//?utm_source=link-attribution&amp;utm_medium=referral&amp;utm_campaign=image&amp;utm_content=4685961">Pixabay</a></figcaption></figure>



<p>Do dziś przyciągają tysiące wędkarzy muchowych z całego świata, którzy pragną doświadczyć magii tych unikalnych strumieni. Wędkarstwo na strumieniach kredowych to nie tylko sport, ale także obcowanie z przyrodą i tradycją. Strumienie kredowe, pomimo swoich problemów, pozostają świadectwem harmonii między człowiekiem a naturą, miejscem, gdzie historia i pasja spotykają się w szumie czystej wody.</p>



<p></p>



<p></p>


Kraina Pstrąga

Łukasz Drążewski

Strumienie kredowe – brytyjski unikat na skalę światową

Tagi:

Autor: Łukasz Drążewski