<ul class="wp-block-list">
<li>Dam Removal Europe opublikowało raport za ubiegły rok z likwidacji barier na rzekach Europy.</li>



<li>Kolejny rok z rzędu odnotowano wzrost ilości usuniętych przeszkód i to o 50%.</li>



<li>W co najmniej 15 europejskich krajach usunięto co najmniej 487 barier.</li>
</ul>



<hr class="wp-block-separator has-alpha-channel-opacity"/>



Dam Removal Europe (DRE) to koalicja siedmiu organizacji ekologicznych działających na terenie Europy: The World Wildlife Fund, The Rivers Trust, The Nature Conservancy, the European Rivers Network, Rewilding Europe, Wetlands International Europe oraz The World Fish Migration Foundation. Celem koalicji DRE jest przywrócenie naturalnego, swobodnego przepływu rzek i strumieni w Europie. Swoje cele realizuje m.in. poprzez inicjowanie oraz wspieranie działań na rzecz likwidacji barier na europejskich rzekach. Znaczenie ciągłości rzek zostało niedawno <a href="https://krainapstraga.pl/post/unia-europejska-chce-renaturyzacji-rzek">uznane w oficjalny sposób, jako centralny temat Ustawy o Odbudowie Przyrody UE (Nature Restoration Law)</a>, która obejmuje plan usunięcia sztucznych barier w celu przywrócenia swobodnego przepływu na co najmniej 25000 km rzek w Europie do 2030 roku.



Każdego roku, począwszy od 2020, DRE publikuje raport zawierający informacje na temat ilości zlikwidowanych barier na rzekach Europy. Właśnie niedawno opublikowany został <a href="https://wwfint.awsassets.panda.org/downloads/dam-removal-europe-report-2023--web-version-.pdf">raport za 2023 rok</a>. 



Jak możemy przeczytać w raporcie, dane stanowiące podstawę do jego utworzenia dostarczyły ministerstwa, samorządy, agencje wodne, trusty rzeczne, organizacje pozarządowe, naukowcy, badacze oraz praktycy przywracania rzek. Precyzyjne oszacowanie całkowitej liczby usuniętych barier wykonanych w ciągu roku jest bardzo skomplikowanym przedsięwzięciem, ponieważ proces weryfikacji takich projektów i sprawdzenie, czy spełniają one kryteria usunięcia bariery, jest czasochłonny. Podkreśla się także brak scentralizowanego procesu gromadzenia takich informacji na szczeblach krajowych co dodatkowo bardzo utrudnia zbieranie rzetelnych danych. Autorzy raportu podkreślają więc, że zebrane dane są prawdopodobnie niedoszacowane.



Warto jeszcze odnotować, że w raporcie uwzględniono nie tylko całkowicie usunięte bariery, ale także te częściowo usunięte, ale w stopniu wystarczającym do pokonywania je przez ryby. W raporcie nie bierze się pod uwagę barier, na których powstał przepławki.



Podstawowe wnioski płynące z raportu <a href="https://damremoval.eu/">DRE</a> za 2023 rok to:



<ul class="wp-block-list">
<li>W co najmniej 15 europejskich krajach usunięto co najmniej 487 barier.</li>



<li>Francja była prekursorem usuwania barier w Europie, bardzo dużo przeszkód usunięto także w Hiszpanii, Szwecji i Danii.</li>



<li>46% usuniętych barier stanowiły jazy, a 36% to przepusty. Tamy były następnym najczęstszym typem usuniętych barier (12%), rzadziej usuwano rampy, śluzy i brody.</li>



<li>78% usuniętych barier miało wysokość poniżej 2 m, 20% miało wysokość od 2 do 5 m, a 2% miało wysokość ponad 5 m.</li>



<li>W sumie ponad 4300 km rzek odzyskało ciągłość ekologiczną dzięki usuniętym barierom</li>
</ul>



Ubiegłoroczny wynik 487 usuniętych przeszkód jest o 50% lepszy niż w roku 2022 i o 100% większy niż w 2021 roku. 



Według autorów raportu rosnąca ilość usuwanych barier wynika przede wszystkim z nowo dostępnych możliwości finansowania (np. Open Rivers Programme), skoordynowanych działań krajowych i regionalnych władz publicznych poszczególnych krajów a także wzrostu świadomości społecznej w całej Europie.



Podsumowując, liczba krajów europejskich, które zgłosiły usunięte bariery w 2023 roku zmniejszyła się o 1 w porównaniu z ubiegłym rokiem. Polska, która w ubiegłym roku nie znalazła się w raporcie, tym razem z dwiema usuniętymi barierami uplasowała się na 11 miejscu. 



<figure class="wp-block-image size-full"><img loading="lazy" decoding="async" width="1082" height="838" src="https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2024/04/Zrzut-ekranu-2024-04-16-o-08.21.38.png" alt="" class="wp-image-2846" srcset="https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2024/04/Zrzut-ekranu-2024-04-16-o-08.21.38.png 1082w, https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2024/04/Zrzut-ekranu-2024-04-16-o-08.21.38-300x232.png 300w, https://panel.krainapstraga.pl/wp-content/uploads/2024/04/Zrzut-ekranu-2024-04-16-o-08.21.38-768x595.png 768w" sizes="(max-width: 1082px) 100vw, 1082px" /><figcaption class="wp-element-caption">Liczba usuniętych barier w podziale na kraje w 2023 r, źródło: Dam Removal Progress 2023, Dam Removal Europe.</figcaption></figure>



Podobnie jak w 2022 roku większość usuniętych barier stanowiły jazy, ponieważ te struktury są bardzo często stare i/lub przestarzałe, nie nadające się do dalszej eksploatacji. Ponadto, większość usuniętych barier stanowiły niskie konstrukcje o wysokości do dwóch metrów, które są najliczniejszymi barierami rzecznymi w całej Europie, ale też ich usunięcie stanowi mniejszy problem niż likwidacja dużych przeszkód, np. tam. Usuwanie niewielkich jazów jest przede wszystkim tańsze, ale także bardziej akceptowalne społecznie. 



Na końcu raportu podkreśla się, że nie obejmuje on informacji na temat zniszczeniu i zawaleniu przestarzałych barier, które uległy awarii np. z powodu ekstremalnych opadów. W 2023 roku miały miejsce co najmniej trzy takie incydenty w Europie: w Norwegii, Irlandii Północnej i Słowenii, które spowodowały osuwiska i powodzie, zmuszając społeczności w dolnym biegu rzek do ewakuacji.



Cały raport Dam Removal Progress 2023 w języku angielskim do pobrania znajduje się pod tym linkiem &#8211; <a href="https://damremoval.eu/wp-content/uploads/2024/04/Web-version_DRE-Report-2023.pdf">https://damremoval.eu/wp-content/uploads/2024/04/Web-version_DRE-Report-2023.pdf</a>



Zdjęcie na górze strony:<a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Marion_Ice_Dam_Removal_(16902941236).jpg"> U. S. Fish and Wildlife Service &#8211; Northeast Region, Public domain, via Wikimedia Commons</a>

Kraina Pstrąga

Łukasz Drążewski

Usuwanie barier rzecznych przyspiesza – rekordowy rok

Tagi:

Autor: Łukasz Drążewski